پارافین مایع؛ در صنعت پزشکی، کارخانجات تولید محصولات آرایشی و بهداشتی و انواع دیگر تولیدی مورد استفاده قرار می‌گیرد. خواص شیمیایی و فیزیکی خاص پارافین مایع که یک ماده بی‌رنگ و بو می‌باشد باعث شده که در شربت‌های دارویی و حتی مرطوب کننده‌ها و لوسیون‌ها به کار گرفته شود.
پارافین مایع چیست؟
پارافین مایع یک مایع شفاف و بدون بو است که آن را با نام‌های دیگری مثل؛ روغن سفید، روغن معدنی و یا Paraffinum Liquidum در صنعت می‌شناسند. بخش بیشتر این ماده را هیدروکربن‌های اشباع شده تشکیل می‌دهند؛ که باعث می‌شود ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاصی از خود نشان دهد. در ادامه برخی از این ویژگی‌ها را شرح می‌دهیم.
شفاف، بی‌رنگ و بی‌بو بودن
از آن‌جایی که صنایع دارویی، غذایی و آرایشی به رنگ یا بوی محصول نهایی اهمیت زیادی می‌دهند، خاصیت بی‌رنگ و بو و شفاف بودن پارافین مایع سبب شده تا از آن به عنوان یکی از مواد اولیه ارزشمند در تولیدات خود استفاده کنند.
ویسکوزیته مناسب (چسبندگی ملایم)
از دیگر خاصیت‌های منحصر به فرد پارافین مایع که برای تولید کنندگان تجهیزات صنعتی و فرآورده‌های بهداشتی بسیار جالب توجه است؛ داشتن خاصیت چسبندگی ملایم آن است.
داشتن نقطه جوش بالا و فرّاریت پایین
پایداری حرارتی ماده توجه خیلی از تولید کنندگان را به خود جلب می‌کند. پارافین مایع نقطه جوش بالایی دارد که امکان استفاده از آن در دماهای مختلف را میسر میسازد.
نامحلول بودن در آب
بسیاری از تولیدکنندگان از پارافین مایع به عنوان عایق محافظ در برابر رطوبت و یا انتقال مواد محلول در آب استفاده می‌کنند.
پارافین مایع پایداری شیمیایی بالایی دارد
پارافین مایع در برابر واکنش‌های شیمیایی مقاومت زیادی دارد و در محیط‌ها و شرایط مختلف بدون این که تجزیه یا دچار تغییر ماهیت شود، باقی می‌ماند.
دارا بودن همین ویژگی‌ها باعث شده تا پارافین مایع به‌عنوان یک ماده‌ی چند منظوره در زمینه‌های مختلف صنعت به کار گرفته شود.
این ماده عمدتاً از هیدروکربن‌های اشباع‌شده تشکیل شده و به‌دلیل پایداری شیمیایی و ویژگی‌های فیزیکی خاص، در صنایع مختلف کاربرد دارد.
انواع پارافین مایع
پارافین مایع بر اساس درجهٔ خلوص و کاربرد به دو دستهٔ اصلی تقسیم می‌شود:
1. پارافین مایع دارویی (Pharmaceutical Grade)
این نوع پارافین مایع با خلوص بالا تولید می‌شود که تولید کنندگان محصولات دارویی و آرایشی از آن به عنوان مواد اولیه استفاده می‌کنند. ویژگی‌های این ماده شامل:
- خلوص بالا: پارافین مایع دارویی هیچ گونه ناخالصی‌ها یا مواد مضر ندارد.
- بی‌بو و بی‌رنگ: مناسب برای استفاده در محصولات حساس است.
- استانداردهای بهداشتی: مطابق با استانداردهای بین‌المللی مانند USP و BP.
2. پارافین مایع صنعتی (Industrial Grade)
پارافین مایعی که دارای میزان خلوص کمتری است و برای کاربردهای صنعتی مناسب است. که ویژگی‌های آن شامل:
- وجود ناخالصی‌های مجاز: برای کاربردهای غیرحساس.
- رنگ و بو: ممکن است دارای رنگ یا بوی خاصی باشد.
- قیمت مناسب‌تر: به‌دلیل فرآیند پالایش ساده‌تر.
کاربردهای پارافین مایع
پارافین مایع در صنایع مختلف کاربردهای گسترده‌ای دارد. در ادامه به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌کنیم:
1. استفاده از پارافین مایع در صنعت داروسازی
در داروسازی، پارافین مایع به‌عنوان ملین برای درمان یبوست، به‌ویژه در کودکان، استفاده می‌شود. این ماده با نرم کردن مدفوع و کاهش اصطکاک در روده، به تسهیل حرکات روده کمک می‌کند. همچنین، در تهیهٔ پمادها و کرم‌های دارویی به‌عنوان حامل مواد مؤثره به‌کار می‌رود.
2. پارافین مایع در محصولات آرایشی و بهداشتی
در محصولات آرایشی و بهداشتی، پارافین مایع به‌عنوان مرطوب‌کننده و نرم‌کننده پوست استفاده می‌شود. این ماده با ایجاد یک لایهٔ محافظ روی پوست، از تبخیر آب جلوگیری کرده و به حفظ رطوبت پوست کمک می‌کند. همچنین، در تهیهٔ لوسیون‌ها، کرم‌ها و محصولات مراقبت از مو به‌کار می‌رود.
3. صنعت غذایی
در صنایع غذایی، پارافین مایع به‌عنوان پوشش محافظ برای میوه‌ها و سبزیجات، جلوگیری از چسبندگی در فرآیندهای تولید و به‌عنوان روان‌کننده در ماشین‌آلات استفاده می‌شود. البته، استفاده از پارافین مایع در صنایع غذایی باید مطابق با استانداردهای بهداشتی و ایمنی غذایی باشد.
4. صنعت شمع‌سازی
پارافین مایع در ترکیب با موم‌های دیگر برای تولید شمع‌های با کیفیت بالا استفاده می‌شود. این ماده به بهبود سوختن شمع، افزایش زمان سوخت و ایجاد شعلهٔ یکنواخت کمک می‌کند.
5. صنعت نساجی
در صنعت نساجی، پارافین مایع به‌عنوان روان‌کننده برای نخ‌ها و پارچه‌ها استفاده می‌شود. این ماده با کاهش اصطکاک بین الیاف، به بهبود فرآیندهای بافندگی و افزایش عمر مفید ماشین‌آلات کمک می‌کند.
6. صنعت لاستیک و پلاستیک
در تولید لاستیک و پلاستیک، پارافین مایع به‌عنوان نرم‌کننده و روان‌کننده برای بهبود خواص مکانیکی و فرآیندپذیری مواد استفاده می‌شود.
7. صنعت چرم‌سازی
در فرآیند چرم‌سازی، پارافین مایع به‌عنوان نرم‌کننده و محافظ برای افزایش انعطاف‌پذیری و دوام چرم به‌کار می‌رود.
8. صنعت چاپ و بسته‌بندی
در صنعت چاپ و بسته‌بندی، پارافین مایع به‌عنوان پوشش محافظ برای کاغذ و مقوا، جلوگیری از جذب رطوبت و افزایش مقاومت در برابر پارگی استفاده می‌شود.
